زیره ی سبز و خواص آن

زیره ی سبز و خواص آن

Cuminum cyminum

زیره ی سبز گیاهی است بوته ای و علفی به ارتفاع حداکثر نیم متر. ساقه ی این گیاه راست و دارای انشعابات دوتایی است. ریشه ی آن باریک و بلند و به رنگ سفید است.

برگ ها به خاطر تقسیمات و بریدگی های زیادی باریک و نخی شکل هستند و به صورت متناوب بر روی ساقه قرار گرفته اند. گل ها  کوچک به رنگ  سفید و گاهی صورتی می باشند که مجموع آن ها به صورت چتر مرکب در انتهای ساقه قرار گرفته اند.

میوه ها دوکی شکل و به طول حداکثر 6 میلی متر و عرض 1/5میلی متر می باشند که سبز کم رنگ مایل به خاکستری هستند و بوی معطری دارند.

غیر از میوه، قسمت های دیگر گیاه نیز معطر است. قسمت مورد استفاده ی این گیاه، میوه های آن است که سرشار از اسانس می باشد.

زیره ی سبز در ایران به صورت خودرو و یا کشت شده وجود دارد و مهم ترین مناطق رشد و تکثیر آن گستره ی وسیعی از استان خراسان از جمله سبزوار، نزدیک مشهد و اطراف سرخس، اطراف سمنان، اطراف تهران، اطراف دامغان و بسیاری دیگر از نواحی مستعد ایران می باشد.

تاریخچه:

زیره ی سبز جزء اصلی پودرهای کاری و چیلی است و به عنوان طعم دهنده در محصولات غذایی - تجاری متنوعی به کار می رود.

روغن این گیاه از طریق تقطیر با بخار آب، برای مزه دار کردن نوشیدنی ها، دسرها و چاشنی ها مصرف می شود و همچنین جزء معطر کرم ها، لوسیون ها و عطریات است.

ترکیبات مهم:

دانه های زیره ی سبز حاوی تا 5 درصد اسانس، 22 درصد چربی، تعداد زیادی اسید آمینه ی آزاد، تعدادی فلاونوئیدهای گلوکزیدی از جمله مشتقاتی از آپی ژنین و لوتئولین است.

ترکیبات اصلی، اسانس آلدهیدی هستند که تا 60 درصد آن را تشکیل می دهند.

کومین آلدهید مهم ترین جسم اسانس زیره ی سبز است. چنانچه دانه ها پودر شوند، اسانس آن تا حدود 50 درصد کاهش می یابد و در صورتی که مدت آسیاب کردن بیش از یک ساعت باشد، کاهش میزان اسانس از این هم بیشتر خواهد بود.

ترکیبات دیگر اسانس هیدروکربن های منوترپنی و سس کویی ترپنی است.

یکی از بهترین نشانه های مرغوبیت و کهنه نبودن دانه ها، وجود دو جسم کومین آلدهید و 3- پارامنتن 7- آل  به مقدار قابل توجه در اسانس زیره ی سبز است.

دارو شناختی و اثرات مهم:

عصاره ی اتردوپترولی زیره ی سبز خاصیت آنتی اکسیدانی خوبی دارد. گرچه کومین آلدهید خالص حتی با غلظت های بالا اثرات مهار پراکسیداسیون کبدی را نشان نداده است، ولی قدرت پاک کنندگی آنیون های سوپراکساید را دارا است.

در مطالعاتی ادویه های حاوی زیره ی سبز خاصیت ضد سرطانی را در موش نشان داده است.

اسانس زیره ی سبز و کومین آلدهید دارای اثرات قوی لاروکش و ضد باکتری می باشد. اسانس آن در غلظت های 300 تا 600 در میلیون، از رشد لاکتوباسیلوس پلانتاروم جلوگیری می کند.

سمیت و عوارض جانبی:

زیره ی سبز همیشه یک ادویه ی غیرسمی و خوراکی بوده است. در عین حال ممکن است بعضی افراد به آن حساسیت داشته باشند.

در آزمایش اسانس خالص زیره ی سبز از قسمت تراشیده شده ی پوست شکم موش به سرعت جذب و اثرات فتوتوکسیسیته ی آن مشخص شد. این اثر بیشتر به ترکیب کومین آلدهید آن نسبت داده شده است.

طریقه و میزان مصرف:

* مصرف هر نوبت زیره ی سبز را بین 300 تا 600 میلی گرم توصیه کرده اند که می تواند تنها یا همراه با گیاهان دیگر و یا ادویه جات مصرف شود.

این میزان معادل با 10 عدد دانه می شود. اسانس آن را می توان 0/06تا0/2 میلی لیتر در یک نوبت مصرف کرد.

مهم ترین اثرات گزارش شده:

سقط کننده، ضد درد، بی حس کننده، ضد کرم، ضد چسبندگی پلاکت ها، ضد باکتری، ضد سم، ضد صفرا، ضد باروری، ضد التهاب، ضد اکسیدان، ضد عفونی کننده، ضد اسپاسم، ضد تومور، تقویت کننده ی قوای جنسی، قابض، ضد نفخ، ضد احتقان، معرق، هضم کننده ی غذا، ادرار آور، شیرافزا، دارای خاصیت استروژنی، قارچ کش، لاروکش، فتودرماتیتیک، محرک، تقویت کننده ی معده، تقویت کننده ی رحم و التیام دهنده ی زخم.

نکات قابل توجه:

1- مقدار مصرف این نوع زیره نسبتاً کم است؛ به طوری که مصرف آن را در هر نوبت کمتر از 1 گرم توصیه کرده اند.

2- جنس، گونه، نوع اسانس و ترکیبات گیاه زیره ی سبز با زیره ی سیاه کاملاً متفاوت است و اثرات دارویی آن ها نیز در بعضی موارد تفاوت دارد؛ به همین دلیل میزان مصرف آن ها نیز متفاوت خواهد بود. مقدار مصرف زیره ی سیاه، که در بسیاری از غذاها مصرف می شود، می تواند ده برابر زیره ی سبز باشد.

3- بوی متفاوت این دو نوع زیره( سبز و سیاه ) به دلیل متفاوت بودن ترکیبات اصلی اسانس آن ها است.

4- بیشترین مصرف زیره ی سبز در جهان در صنایع غذایی، ادویه جات، طم دهنده ها، خوشبو کننده ها و صنایع عطرسازی می باشد.

فلفل؛ ادویه ای با رنگ های زیبا

قرن ها پیش فلفل برای اروپائیان ادویه ‌ای کمیاب و با ارزش بود که آن را تنها در کشورها‌ی دوردست می ‌توانستند تهیه کنند. البته هنوز هم فلفل از همین کشورها به اروپا صادر می ‌شود، اما دیگر نه تنها ادویه ‌ای نادر نیست بلکه یکی از نام ‌آشنا ترین و پُرطرفدارترین ادویه ‌ها است که می ‌توان آن را تقریبا روی هر میزی کنار نمک پیدا کرد.

"گرهارد وبر" از انجمن تخصصی صنعت ادویه در شهر بن آلمان می ‌گوید: خاستگاه فلفل از مناطق گرمسیر و مرطوب آسیا است. گیاه فلفل قرن ‌ها پیش در منطقه "مالابار" در جنوب هند کشت می ‌شده است. 

فلفل پیش از بسته‌ بندی باید ابتدا از ساق و برگ و گرد و خاک جدا شود. فلفل پس از خشک شدن در رنگ ‌های سیاه، قرمز و سفید یافت می ‌شود. انواع فلفل متناسب با کیفیت و رنگ و بو، قیمت ‌های متفاوتی دارند.

خواص فلفل

فلفل پرزهای چشایی را تحریک می‌ کند و پیامی ‌به معده می ‌فرستد که باعث ترشح اسید هیدروکلوریک و در نتیجه هضم بهترغذا می ‌شود. اسید هیدروکلوریک برای هضم پروتئین ‌ها و دیگر مواد غذایی در معده ضروری است.

هنگامی ‌که مقدار اسید هیدروکلوریک بدن کافی نباشد، غذا به مدت طولانی در معده باقی می ‌ماند که منجر به سوء هاضمه می ‌شود. به‌ علاوه، فلفل تعریق و ادرار را افزایش می ‌دهد. فلفل همچنین اثرات مفید آنتی اکسیدان و آنتی باکتریال مؤثر را در خود نشان داده است.

سیاه، سفید، قرمز، سبز

رنگ فلفل به زمان برداشت و شیوه ی عمل آوردن آن بستگی دارد.

* رایج‌ ترین نوع فلفل، فلفل سیاه است که برای تهیه آن باید میوه‌ های فلفل را زمانی چید که نارس و رنگ شان هنوز سبز است. دانه ‌ها در جریان تخمیر و خشک شدن چروکیده و سیاه رنگ می ‌شوند.

* دیگر نوع متداول، فلفل سفید است. برای به دست آوردن فلفل سفید، دانه ‌ها هنگام برداشت باید کاملا رسیده و به رنگ کبود متمایل به قرمز تیره باشند. دانه‌ ها را در آب قرار می‌ دهند تا خیس بخورند. سپس تنها مغز دانه‌ ها باقی می ‌مانند که در جریان خشک شدن رنگ سفید متمایل به زرد پیدا می‌ کنند.

* فلفل قرمز نیز از میوه‌ های کاملا رسیده گیاه فلفل به دست می ‌آید، با این تفاوت که فرایند خشک کردن دانه ‌ها باید سریع انجام گیرد.

* محصول نادرتر این گیاه فلفل سبز است. برای تهیه ی آن دانه‌ های فلفل به صورت زرد و نارس برداشت می ‌شوند و سپس باید در معرض نمک یا سرکه قرار گیرند تا از تخمیر شدن آن ها جلوگیری شود.

گونه‌ های مختلف فلفل علاوه بر رنگ در عطر و طعم و همین طور درجه ی تندی هم تفاوت‌ هایی با هم دارند.

* فلفل ‌های سیاه و سبز معطرتر از فلفل سفید هستند. اما فلفل سفید تندتر از انواع دیگر است و معمولا برای تهیه ی سُس ماهی استفاده می‌ شود.

* فلفل سبز برای تهیه سُس غذاهای کبابی کاربرد دارد. دانه ‌های فلفل سبز را معمولا نمی ‌سایند. فلفل قرمز دو گونه است هم تند و هم دارای طعم شیرین ملایم است و مانند فلفل سیاه هنگام پخت گوشت ‌قرمز از آن ‌ها استفاده می‌ شود.

بسیاری از کارشناسان تغذیه توصیه می ‌کنند که فلفل به صورت پودر خریداری نشود.

گرهارد وبر می ‌گوید: " فلفل پودری عطر و طعم خوب خود را سریع تر از دست می ‌دهد. اما اگر دانه ‌ها تازه هنگام آشپزی آسیاب شوند، طعم فلفل در غذا قوی‌ تر خواهد بود."

تاثیر مصرف دارچین در بیماران دیابتی

تازه ترین تحقیقات نشان می‌دهد بیماران مبتلا به دیابت  می‌توانند با افزودن کمی دارچین به رژیم غذایی خود به حفظ سلامت بدنشان کمک کنند.

به گزارش ایسنا، به نقل از پایگاه اینترنتی رویترز، در این مطالعه بیماران دیابتی که به مدت 40 روز، روزانه یک گرم دارچین به رژیم غذایی معمول خود افزودند، میزان قند خون، کلسترول و چربی‌های خونشان تا 30 درصد کاهش یافت و کاهش میزان کلسترول  ، قند و چربی خون در بیماران دیابتی تاثیر مفیدی در بهبود سلامتی دارد.

وقتی بدن حساسیت خود را نسبت به هورمون انسولین از دست می‌دهد، دیابت نوع دوم بروز می‌کند. انسولین قند را از خون به سلول های بدن منتقل می‌کند تا به عنوان انرژی مورد استفاده قرار گیرد، بنابراین وقتی بدن به انسولین پاسخ ندهد، مقدار قند یا گلوکز در خون بالا می‌رود و منجر به خستگی و تاری دید می‌شود.

افزایش قند خون در دراز مدت می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی  ، نارسایی کلیوی  و نابینایی را افزایش دهد.

افزودن مقدار کمی دارچین به چای ، آب پرتقال یا غلات مفید است. با جوشاندن آب با یک تکه دارچین به راحتی می‌توان چای دارچینی نیز تهیه کرد.

دارچین همچنین از بروز دیابت نوع دوم در افراد در معرض خطر جلوگیری می‌کند.

دارچین حاوی برخی مواد است که مصرف زیاد آن می‌تواند سمی باشد بنابراین در مصرف این ماده غذایی باید دقت کرد.

در این مطالعه 60 بیمار مبتلا به دیابت نوع دوم روزانه 1، 3 یا 6 گرم دارچین یا معادل آن آرد گندم ( به عنوان دارونما ) مصرف کردند. آرد گندم و دارچین به شکل کپسول استفاده می شد.

میزان گلوکز، چربی و کلسترول تمام بیمارانی که دارچین مصرف کردند تا 30 درصد کاهش یافت، اما هیچگونه تغییری در کسانی که دارو نما دریافت کردند مشاهده نشد.

دارچین حاوی ترکیباتی است که عمل انسولین در انتقال گلوکز به سلول ها را بهبود می‌بخشد. دارچین تقریبا هیچ کالری ندارد، به همین خاطر دیابتی‌ها بدون خطر چاق شدن می‌توانند با افزودن دارچین طعم مطبوعی به غذای خود بخشند.هر گرم دارچین کمتر از 3 کالری دارد که بسیار اندک است.

تحقیقات قبلی نشان داده بود که دارچین ظاهرا به سلول های چربی در تشخیص و واکنش به انسولین کمک می‌کند.

مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی نیز نشان داده بود که دارچین سوخت و ساز گلوکز را حدود بیست برابر می‌کند.

مصرف گیاه زعفران در پیشگیری از بروز افسردگی موثر است

مصرف گیاه زعفران در پیشگیری از بروز افسردگی موثر است

نتایج تحقیقی با عنوان اثرات ضد افسردگی زعفران و مواد موثره آن بر روی موش نشان می دهد که این گیاه دارای اثرات ضد افسردگی است.

دکتر حسین زاده پیرامون تحقیق خود می گوید: اثرات ضدافسردگی زعفران از قبیل فرح بخشی و خنده آوری آن از زمان قدیم مطرح بوده و هدف از انجام این تحقیق اثبات علمی این ایده بوده است.

محققان ابتدا با انجام برخی آزمون های رفتاری در موش، عارضه افسردگی ایجاد کردند و سپس با تزریق زعفران به موشهای افسرده دریافتند که زعفرن در حد داروهای ضدافسردگی مانند فلوکستین و ایمیپرامین کارآیی دارد.

وی طول مدت انجام این تحقیق را حدود شش  ماه ذکر کرد و در مورد نحوه انجام این تحقیق گفت: در مرحله اول موش ها در یک محفظه شیشه ای حاوی آب نگهداری شدند. حیوان در این شرایط برای روی آب نگه داشتن خود شروع به شناکردن کرد و پس از مدتی ناامید شده و برای جلوگیری از غرق شدن خود هیچگونه حرکتی نکرد.

محققان به هنگام افسردگی و ناامیدی موش، داروی زعفران را به حیوان تزریق کردند و در نتیجه میزان حرکت موش بیشتر شد. پژوهشگران با انجام اندازه گیری های دقیق اثرات ضدافسردگی زعفران را مشخص کردند.

وی با اشاره به استقبال محققان خارجی از نتایج این تحقیق، بر لزوم انجام آزمایش مشابه در مورد اثرات زعفران و مواد موثر آن که شامل کروسین(رنگ زعفران) و سافرانال( عطر و طعم زعفران) است، بر روی انسان تاکید کرد.

این محقق با اشاره به اینکه افسردگی یکی از بیماری های شایع در ایران بویژه در بین زنان می باشد، افزود: طبق نتایج این تحقیق استفاده از زعفران در غذا و نوشیدن حداقل یک فنجان چای زعفران برای تمدد اعصاب به مردم توصیه می شود.